Bài viết của Đồng Vũ

[MINH HUỆ 27-07-2025]

(Tiếp theo Phần 1)

3. Một trong những nguồn gốc của các khái niệm truyền thống Trung Quốc: Đạo Đức Kinh

Đạo Đức Kinh, một tác phẩm kinh điển của triết học Trung Hoa cổ đại, đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ và được lưu hành rộng rãi trên toàn thế giới. Nó bao hàm nguồn gốc của vũ trụ, cách trị quốc, cách vận dụng chiến thuật quân sự, cách xử lý các mối quan hệ giữa người với người, và nhiều thứ nữa, tất cả chỉ gói gọn trong năm nghìn chữ. Người ta có thể nắm bắt được những nguyên lý sâu sắc này hay không, điều đó phụ thuộc vào sự hiểu biết của chính họ. Theo Lão Tử, có một số điều không cần thiết nói, hoặc khó nói rõ ra được.

Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử bàn về mối quan hệ giữa Đạo và Đức. Đạo là nguyên lý căn bản của vũ trụ, nhìn không thấy, sờ không được, nhưng lại hiện hữu khắp nơi. Đạo Đức Kinh có nói rằng: “Có một vật chất, được hình thành từ hỗn độn, sinh ra trước trời đất… có thể được coi là mẹ của trời đất.” Điều này có nghĩa là Đạo có trước trời đất, và là nguồn gốc của vạn vật. Trời đất, cùng với vạn vật, đều do Đạo chi phối. Ví dụ, hoa nở, nước chảy, mây bay, ngày đêm luân chuyển, tất cả đều là những biểu hiện tự nhiên của Đạo.

Lão Tử cũng nói: “Đạo sinh chi, đức súc chi, vật hình chi, thế thành chi” (Đạo sinh vạn vật, đức dưỡng vạn vật, vật thành hình, thế hoàn thiện vạn vật.” Điều này có nghĩa là Đạo tạo ra vạn vật, còn đức dưỡng nuôi và duy trì vạn vật. Điều này có thể hiểu là Đạo là đạo lý và nguyên tắc, có phần trừu tượng; hành động theo những phép tắc này mới là đức. Đức là quy phạm hành vi cụ thể. Nói một cách đơn giản, Đạo là bản chất, còn đức là thực hành.

Đạo Đức Kinh cũng dạy chúng ta phải hướng thiện. Ví dụ, “Thiên Đạo vô thân, thường dữ thiện nhân” (Thiên Đạo là công bằng, luôn giúp người thiện), nghĩa là trời đất tuy công bằng nhưng lại ủng hộ người thiện lương. “Thượng thiện nhược thủy” (Thiện chí như nước), miêu tả cái thiện chí cao giống như nước nuôi dưỡng vạn vật mà không tranh giành. Điều này nhắc nhở chúng ta phải khiêm nhường, không tranh giành, giúp chúng ta dễ dàng hợp tác với người khác. Hơn nữa, bất kể người khác có tử tế hay không, chúng ta nên dùng đức để đối xử với họ. Ngay cả khi gặp phải những người khó chung sống, thì chúng ta cũng nên giữ thiện ý và sự tôn trọng.

Lão Tử nhấn mạnh rằng, điều quan trọng nhất trong việc làm người và làm việc là “Đạo”, nhưng để hiểu “Đạo”, trước tiên phải bắt đầu từ “Đức”. Chỉ có đức hạnh mới có thể phát triển trí tuệ và nhìn thấy chân lý. Kinh nghiệm mấy ngàn năm qua cũng đã chứng minh rằng, thiện lương là nền tảng trọng yếu cho sự hòa hợp gia đình, ổn định xã hội và phát triển lâu dài.

4. Sự liên kết và cái nhìn toàn diện đằng sau mọi thứ

Hàng ngàn năm qua, tư tưởng truyền thống Trung Hoa luôn nhấn mạnh vào tư duy toàn diện và liên kết. Ví dụ, quan niệm “Thiên – nhân hợp nhất” của Đạo gia chủ trương rằng con người là một bộ phận của tự nhiên. Y học cổ truyền Trung Hoa không chỉ điều trị bệnh bằng cách điều trị triệu chứng, mà còn tập trung vào sự cân bằng tổng thể của cơ thể. Cách tiếp cận này tương tự như “lý thuyết hệ thống” và “quan điểm sinh thái” của khoa học hiện đại.

Ví dụ, giả thuyết Gaia cho rằng, Trái Đất là một hệ thống sống tự điều chỉnh, nơi sinh vật và môi trường cùng nhau duy trì sự ổn định tổng thể. Điều này tương đồng với nguyên lý của Lão Tử trong Đạo Đức Kinh: “Người thuận theo Đất, Đất thuận theo Trời, Trời thuận theo Đạo, Đạo thuận theo Tự nhiên”. Con người là một phần của tự nhiên, và chỉ bằng cách tuân theo các quy luật của tự nhiên, thì xã hội và cá thể mới có thể đạt được sự phát triển lâu dài.

Người Trung Quốc cổ đại từ lâu đã có “quan điểm toàn diện” này. Nghiên cứu của họ không dựa vào dụng cụ hay thí nghiệm. Thay vào đó, họ thấm nhuần tinh thần khám phá và sự kính sợ vũ trụ, can đảm suy ngẫm về những câu hỏi cơ bản nhất. Lão Tử nói: “Vạn vật dưới gầm trời đều từ Hữu mà sinh, Hữu sinh ra từ Vô”. Điều này có nghĩa là vạn vật đều bắt nguồn từ “Đạo vô hình”. Khoa học hiện đại tuy đã phát triển vượt bậc, nhưng cũng đối mặt với những hạn chế riêng. Nó thường sử dụng phương pháp tiếp cận chi tiết, phân đoạn và định lượng để nghiên cứu thế giới hữu hình. Mặc dù có thể giải thích “cái này là gì” và “nó đã xảy ra như thế nào” trong phạm vi hạn hẹp của mình, nhưng nó không thể trả lời những câu hỏi sâu xa hơn như “tại sao nó tồn tại?”. Khi khoa học đạt đến cực điểm, nó thường chạm đến ranh giới của triết học và thậm chí cả Thần học.

Đến thời điểm này, nhân loại cần khai thác một cách tư duy cơ bản hơn – siêu hình học. “Siêu hình học” đề cập đến những bản chất và nguyên lý vượt ra ngoài hiện tượng vật chất, và nằm ngoài nhận thức trực tiếp, chẳng hạn như lý do tại sao vũ trụ tồn tại, ý nghĩa của sinh mệnh và “Đạo” đích thực. Triết học Trung Hoa cổ đại đưa ra quan điểm này, nhìn xa hơn những hiện tượng có thể đo lường được, và tập trung vào các quy luật cơ bản và sự hiểu biết toàn diện về vạn vật. Ví dụ, câu “Đạo thuận theo tự nhiên” của Lão Tử và câu “Trời đất cùng ta sinh ra, vạn vật cùng ta là một” của Trang Tử đều nhấn mạnh sự thống nhất giữa nhân loại, tự nhiên và vũ trụ.

Một số nhà khoa học hiện đại cũng nhận thức được điều này. Khi nhà vật lý nổi tiếng Niels Bohr được trao tặng Huân chương Đan Mạch, ông đã sử dụng một đồ hình Thái Cực của Đạo giáo làm biểu tượng của mình, cùng với dòng chữ “Sự thống nhất của các mặt đối lập”. Ông tin rằng những khái niệm dường như mâu thuẫn trong cơ học lượng tử, chẳng hạn như hạt và sóng, cũng như sự chắc chắn và bất định, chính là hiện thân của trí tuệ phương Đông về bản chất bổ sung của âm và dương.

Từ tính chỉnh thể của sự vướng víu lượng tử đến nguồn gốc của vũ trụ, đến sự tương ứng giữa hệ nhị phân và 64 quẻ trong Kinh Dịch, tất cả những điều này chứng minh rằng khoa học và triết học, lý trí và trực giác, không loại trừ lẫn nhau, mà là hai con đường để hiểu thế giới – một con đường nghiên cứu các quy luật tự nhiên, con đường còn lại chiêm nghiệm ý nghĩa của sinh mệnh. Hai con đường này có vẻ khác biệt, nhưng cuối cùng, chúng thường hội tụ. Và tại những giao điểm này, chúng ta bị ấn tượng bởi trí tuệ của Trung Quốc cổ đại, vốn đã soi sáng con đường tư duy khoa học hiện đại từ hàng ngàn năm trước.

5. Ý nghĩa của việc quay trở lại các giá trị truyền thống

Văn hóa truyền thống Trung Hoa cuối cùng xoay quanh một khái niệm duy nhất: “Đạo”. “Đạo” này là quy luật của vũ trụ, bao gồm không chỉ các định luật vật lý, mà còn cả các nguyên tắc tương tác giữa con người với nhau. Trong xã hội hiện đại, khoa học và thương mại đã trở thành hai trụ cột. Một mặt, khoa học khám phá các quy luật tự nhiên; mặt khác, thương mại, về bản chất, là mối quan hệ giữa con người với nhau.

5.1 “Luận ngữ và Bàn tính”

Trong cuốn sách “Luận ngữ và Bàn tính”, doanh nhân nổi tiếng người Nhật Bản Eiichi Shibusawa, đã kết hợp các nguyên tắc đạo đức của tác phẩm kinh điển “Luận ngữ” của Nho giáo Trung Quốc với các phương pháp kinh doanh hiện đại, đề xuất triết lý kinh doanh “Nghĩa – Lợi hợp nhất”. Ông nhấn mạnh rằng kinh doanh không chỉ đơn thuần là theo đuổi lợi nhuận, mà phải dựa trên sự thành tín và trách nhiệm xã hội, đạt được sự thống nhất giữa đạo đức và lợi nhuận. Shibusawa tin rằng “bàn tính phải được thúc đẩy bởi Luận ngữ”, và chỉ bằng cách kết hợp đạo đức Nho giáo vào quản lý kinh doanh, một công ty mới có thể đạt được sự phát triển lâu dài thực sự.

Shibusawa Eiichi đã kết hợp trí tuệ truyền thống này với hoạt động kinh doanh, đề xuất khái niệm “Nho sĩ thương tài” (những tài năng kinh doanh là những Nho sĩ). Triết lý này nhấn mạnh sự thống nhất giữa sản xuất và đạo đức, chủ trương doanh nghiệp ưu tiên cả hiệu quả kinh tế và trách nhiệm xã hội. Tư tưởng của ông không chỉ thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp Nhật Bản hiện đại, mà còn tạo ra một mô hình cân bằng giữa đạo đức và lợi ích trong cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu, làm nổi bật sự liên quan và ảnh hưởng của văn hóa truyền thống Trung Hoa trong xã hội hiện đại.

5.2 Bốn con hổ châu Á

Bốn nền kinh tế “Con hổ châu Á” (Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore và Hồng Kông) đã đạt được tăng trưởng kinh tế nhanh chóng trong nửa sau thế kỷ 20. Tất cả đều chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa truyền thống Trung Hoa, đặc biệt là các giá trị Nho giáo, đóng vai trò quan trọng trong quản trị xã hội, giáo dục và đạo đức kinh doanh. Văn hóa này đề cao sự thành tín, siêng năng, tiết kiệm, tôn sư trọng Đạo, và trách nhiệm gia đình, đặt nền tảng vững chắc cho sự ổn định xã hội và phát triển kinh tế.

Văn hóa truyền thống Trung Hoa đặc biệt bao dung và cởi mở. Trong lịch sử, dưới thời nhà Đường, các tôn giáo đa dạng như Phật giáo và Thiên Chúa giáo đã cùng tồn tại hài hòa với Nho giáo và Đạo giáo, thể hiện sức mạnh tổng hợp của văn hóa Trung Hoa. Sự phát triển của bốn con hổ châu Á trong thời hiện đại, một lần nữa khẳng định rằng văn hóa truyền thống, không phải là rào cản cho tiến bộ xã hội, mà chính là mảnh đất màu mỡ cho trí tuệ và lòng khoan dung trong nền văn minh hiện đại.

5.3 Hành động và làm việc theo Chân-Thiện-Nhẫn

Trong xã hội hiện đại bùng nổ thông tin và nhịp độ chóng mặt của chúng ta, việc quay về với những giá trị truyền thống không có nghĩa là chúng ta nên xa rời công nghệ hay từ bỏ cuộc sống hiện đại. Thay vào đó, nó nhắc nhở chúng ta: cuộc sống có thể nhanh, nhưng tâm trí phải tĩnh lặng; kiến ​​thức có thể mới, nhưng trái tim phải giữ chân lý. Văn hóa truyền thống đã ăn sâu vào trái tim con người, tinh tế dẫn dắt cuộc sống, lời nói và hành động hàng ngày của họ.

Nguyên lý tu luyện của Pháp Luân Công là “Chân-Thiện-Nhẫn”. Hàng triệu người đã tự mình kiểm chứng rằng, môn tu luyện này có thể cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần của người tập, nâng cao phẩm chất đạo đức, và góp phần khôi phục đạo đức xã hội và ổn định xã hội. Không phải ai cũng tu luyện Pháp Luân Công, nhưng khi đồng nghiệp và người thân của chúng ta tu luyện Pháp Luân Công, chẳng phải lời nói và hành động của họ sẽ có ảnh hưởng tích cực đến những người xung quanh sao? Họ không tham lam, không hối lộ, sống lương thiện, chính trực, siêng năng làm việc, và cống hiến quên mình. Những nhóm người như vậy chắc chắn sẽ có tác động tích cực đến việc khôi phục đạo đức ở mọi tầng lớp xã hội.

Trong 30 năm qua, thông qua việc truyền miệng và truyền đạt từ trái tim, hàng trăm triệu người đã gia nhập hàng ngũ thực hành “Chân-Thiện-Nhẫn”. Những nguyên lý này là những giá trị truyền thống đích thực của Trung Quốc và là giá trị phổ quát. Nhà ngoại giao Anh, Ngài Francis, phát biểu: “Pháp Luân Công không chỉ thuộc về Trung Quốc; nó là một phong trào tinh thần văn minh mới toàn cầu, đại diện cho tương lai của nhân loại. Sức mạnh tinh thần và lòng dũng cảm đạo đức của Pháp Luân Công sẽ sớm lan tỏa đến toàn thể nhân loại, khai sinh một nền văn minh mới.”

(Hết)

Bản quyền © 1999-2025 Minghui.org. Mọi quyền được bảo lưu.

Bản tiếng Hán: https://www.minghui.org/mh/articles/2025/7/27/497571.html

Bản tiếng Anh: https://en.minghui.org/html/articles/2025/10/20/230990.html