Mạn đàm về sự thay đổi trang phục cổ kim
Bài viết của Bàn Thạch (Trung Quốc)
[MINH HUỆ 15-08-2025] Từ thời các triều đại Nghiêu, Thuấn, Vũ, Hạ, Thương, Chu cho đến năm 2025, niềm khao khát và theo đuổi trang phục đẹp đẽ của con người chưa bao giờ ngừng nghỉ. Bối cảnh lịch sử và nội hàm văn hóa khác nhau đã tạo nên những vẻ đẹp thẩm mỹ riêng biệt cho trang phục.
Trong số các hiện vật được khai quật từ di chỉ Người Bắc Kinh ở Chu Khẩu Điếm, Bắc Kinh (khoảng 700.000-200.000 năm trước), có một cây kim xương, chứng minh rằng kỹ thuật khâu vá đã được thành thạo từ thời cổ đại, đánh dấu chương đầu tiên trong lịch sử may mặc. Ngoài ra còn có những viên đá nhỏ đục lỗ và răng động vật. Người ta suy đoán rằng, con người thời đó đã xâu những vật nhỏ này lại với nhau bằng dây thừng và đeo quanh cổ hoặc thắt lưng để trang trí.
Vào thời nhà Chu, áo thường có cổ chữ nhật, tay áo nhỏ, đai rộng thắt eo, và dài đến đầu gối. Vào thời Chiến Quốc, trang phục cho cả nam và nữ thường dài và hẹp, làm từ chất liệu sang trọng, nhiều màu sắc rực ỡ, cổ áo rộng và ve áo xoáy. Vào thời nhà Hán, các quan lại thường đội mũ lương quan (mũ có các gân dọc, gọi là lương, trên đỉnh mũ từ trước ra sau), và áo choàng có tay áo rộng và phần cổ tay áo thu lại.
Trang phục của giới quý tộc nhà Đường ngày càng dài và rộng. Họ mặc lụa, gấm và những màu sắc rực rỡ hàng ngày, còn phụ nữ thì đội mũ có mạng thưa che mặt khi đi đường. Vào thời kỳ hoàng kim của nhà Đường, phụ nữ thường mặc áo cánh ngoài ngắn không cổ, đối khâm, tay áo dài đến khuỷu tay, thân áo dài đến eo, che một phần phần váy dài đến tận ngực. Sau thời kỳ Thiên Bảo, trang phục của phụ nữ quý tộc nhà Đường trở nên rộng thùng thình và kéo lê, với tay áo dài đến bốn thước, và áo dài kéo lê đến bốn, năm tấc trên mặt đất.
Vào thời nhà Tống, phụ nữ quý tộc thường mặc váy dài và thon. Mùa hè, họ mặc lụa mỏng, có hai viền ren chạy dọc từ cổ áo xuống, thường được thêu. Vào thời Trung Hoa Dân Quốc, phụ nữ thường mặc xường xám, còn nam giới mặc áo dài hoặc áo Tôn Trung Sơn.
Sau năm 1949, người ta không còn quan tâm đến kiểu dáng trang phục nữa, và cả nam lẫn nữ đều mặc áo và quần giống nhau. Trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa, quân phục màu xanh lá cây cỏ là mốt cho cả nam và nữ.
Vậy mà, trên đường phố mùa hè năm 2025, phụ nữ lại ăn mặc cực kỳ mát mẻ, với áo có dây treo, hở lưng, kết hợp với quần jeans rách dài chấm đất, hoặc quần short siêu ngắn và áo chỉ che ngực. Một số nam thanh niên mặc đồ bó (bo-đì) đen và đeo khuyên tai bản to. Phụ nữ ăn mặc đua nhau khoe da thịt hơn, còn đàn ông ăn mặc đua nhau cá tính hơn.
Chỉ trong vài thập kỷ, thói quen ăn mặc của con người đã thoát khỏi truyền thống, và trở nên đủ các loại hỗn loạn, được gọi là “ăn mặc cá tính”. Nhưng liệu điều này có thực sự đẹp không?
Mọi người có thể nghĩ rằng những thứ từ quá khứ thuộc về mê tín phong kiến của xã hội cũ, và nên bị loại bỏ, trong khi hiện tại là khoa học, tiến bộ và phát triển. Thực ra không phải vậy. Hãy suy nghĩ kỹ nhé. Xuyên suốt 5.000 năm lịch sử Trung Hoa, trang phục của mỗi triều đại không chỉ bảo vệ cơ thể khỏi cái lạnh, mà còn phản ánh bản chất văn hóa của một quốc gia: các tướng lĩnh trong chiến bào oai nghiêm và hùng mạnh, các học giả với tay áo dài thanh lịch và nho nhã, các quý cô thời Đường duyên dáng và lộng lẫy, các cô gái thời Tống mặc trang phục tươi tắn và thanh lịch, và những người đàn ông cài trâm thì phóng khoáng và lịch lãm…
Ngày nay, việc khoe ngực hở lưng được coi là mốt, và trang phục kỳ quặc được coi là thời thượng. Phụ nữ không còn coi là dịu dàng và đức hạnh là đẹp nữa, đàn ông cũng không còn coi người quân tử khiêm nhường cương nghị là hình mẫu của mình nữa. Tại sao lại như vậy?
Kể từ khi ĐCSTQ lên nắm quyền vào năm 1949, nó đã thay đổi nhân loại một cách có hệ thống, khiến con người thay đổi quan niệm dần dần mà không tự hay biết. Lý tưởng của Cách mạng Văn hóa về “tay chai sạn, lăn lộn trong bùn lầy, phụ nữ gánh đỡ nửa bầu trời” đã khiến phụ nữ từ bỏ xường xám để mặc đồng phục công nhân. Vẻ đẹp duyên dáng ngày nào giờ đây đã bị thay thế bởi hình ảnh “phụ nữ thép” được khắc họa trên các áp phích. Sự sạch sẽ và gọn gàng giờ đây bị coi là “đi theo con đường tư bản”, và hình ảnh “anh em công nhân” quần áo luộm thuộm, vá víu đã trở thành xu hướng chủ đạo.
Ngày nay, các sao nam xuất hiện trên nhiều phương tiện truyền thông Trung Quốc đều có một điểm chung: da trắng, tướng mạo điển trai, vóc dáng thon thả, thường được gọi là “tiểu thịt tươi”. Trong khi đó, đối với con gái, điều trước đây bị coi là hở hang thì giờ đây được gọi là tự do; điều trước đây bị coi là không đứng đắn, thì giờ đây được gọi là thể hiện sự tự tin. Điều trước đây bị coi là không thể chấp nhận được, thì giờ đây lại trở thành bình thường.
Khi một xu hướng lan rộng trong xã hội, nó tạo ra một ấn tượng sai lầm, khiến mọi người lầm tưởng rằng lựa chọn của đa số là đúng, rằng bất cứ điều gì mới đều là hợp thời thượng và phải tuân theo. Thực ra điều này không đúng. Câu chuyện cổ xưa về Trương Quả Lão, người cưỡi lừa ngược, minh họa cho điểm này. Trong thế giới thực, mọi người thường cưỡi lừa xuôi, nhưng Trương Quả Lão đã chọn cưỡi ngược. Là một Đạo sĩ, Trương Quả Lão đã quan sát thấy sự suy thoái của đạo đức, đạo đức tụt dốc, rất nhiều người và sự việc mà mọi người cho là tiến bộ, nhưng thực tế không là không đúng. Mọi người hãy xem xem, bức tranh này chẳng phải giống với ngày nay sao? Tất nhiên, sự suy thoái của các giá trị đạo đức trong xã hội ngày nay, một sự thay đổi thực chất, nghiêm trọng hơn nhiều so với thời của Trương Quả Lão.
Vật cực tất phản. Mỗi triều đại trong lịch sử đều trải qua quá trình thành, trụ, hoại, diệt. Vùng đất Trung Nguyên một triều thiên tử một triều quần thần, về vấn đề trang phục, thì sớm hay muộn cũng sẽ nghênh đón một kỷ nguyên tươi đẹp của trang phục truyền thống.
(Biên tập: Đường Phong)
Bản quyền © 1999-2025 Minghui.org. Mọi quyền được bảo lưu.
Bản tiếng Hán: https://www.minghui.org/mh/articles/2025/8/15/498354.html
Bản tiếng Anh: https://en.minghui.org/html/articles/2025/8/23/229498.html