Bài viết của Xuất Phàm
[MINH HUỆ 19-11-2011] “Mệnh người Trời định”, “Thiện ác cuối cùng sẽ báo ứng”, đây là những lời người già thường nói, hiện nay có rất ít người tin. Rất nhiều người vì để cải biến vận mệnh mà đã không từ thủ đoạn, nhưng kết quả của họ ra sao? Ngưu Nho Tăng đời Đường đã ghi chép câu chuyện của Lý Nhạc Châu trong “Huyền quái lục”, có lẽ có thể cho chúng ta một số gợi mở.
Thứ sử Nhạc Châu đời Đường là Lý Công Tuấn, bắt đầu đi thi tiến sỹ vào những năm Hưng Nguyên, nhưng liên tiếp thi trượt. Năm Trinh Nguyên thứ 2, có người bạn quen làm quan Tế tửu ở Quốc tử giám, Lý Công Tuấn bèn thông qua Tế tửu, móc nối với quan giám khảo khoa cử và có được công danh.
Theo thông lệ, một ngày trước khi treo bảng công bố kết quả thi cử, viên quan phụ trách kỳ thi đem danh sách những người thi đỗ tấu lên hoàng đế. Hôm đó, qua canh 5, Lý Công Tuấn đi đến chỗ viên quan Tế tửu Quốc tử giám hỏi thăm, nhưng cửa trong chưa mở, nên chỉ dừng ngựa cung kính chờ bên ngoài cổng.
Ở bên có một người dậy sớm bán bánh, hơi nóng phả ra. Bên cạnh hàng bánh có một người đội mũ dạ, lưng khoác bọc nhỏ, trông có vẻ giống viên bưu sai (người đưa tin) quận ngoài, thần sắc lộ vẻ muốn ăn bánh. Lý Công Tuấn trông thấy bèn nói: “Bánh rất rẻ, sao không mua ăn thử?”
Người kia nói: “Đáng tiếc trong túi tôi không còn tiền.”
Lý Công Tuấn nói: “Tôi có tiền, xin sẵn lòng bỏ tiền để ông ăn no nê.”
Người khách rất vui mừng, ăn liền mấy chiếc bánh.
Một lát sau cửa trong mở, mọi người chen chúc đi ra. Người giống như viên bưu sai quận ngoài hạ giọng nói thầm vào tai Lý Công Tuấn rằng: “Tiên sinh xin hãy đợi một lát, tôi là viên thư lại âm gian chuyển danh sách tiến sỹ, lẽ nào tiên sinh không phải là người muốn thi đỗ tiến sỹ sao?”
Lý Công Tuấn nói: “Đúng rồi.”
Người kia nói: “Danh sách tiến sỹ khoa cử ở trong đây, tiên sinh có thể tự lấy ra xem.”
Lý Công Tuấn tra xem, thấy trên bảng không có tên mình. Nỗi buồn rầu bỗng trào dâng trong tim, ông cúi đầu nhỏ lệ nói trong tiếng khóc nghẹn ngào: “Tôi khổ tâm với bút nghiên thư tịch đã 20 năm, thi cử cũng đã 10 năm, năm nào cũng rớt bảng, thực sự tan nát cõi lòng, tiêu tan hồn phách. Vốn kỳ vọng năm nay thi cử thành công. Hôm nay không có tên bảng vàng, lẽ nào tôi cả đời không thể thành danh với khoa cử sao?”
Viên thư lại âm gian dáng vẻ giống viên bưu sai nói: “Tiên sinh muốn thành danh thì vẫn còn cần một năm nữa. Sau khi khoa cử thành danh, lộc dày địa vị sang trọng. Hôm nay muốn khoa cử thành danh thì cũng không khó. Chỉ có điều là phúc lộc sẽ bị cắt giảm một nửa, được làm thứ sử một quận, hơn nữa vận mệnh không hợp ý, trắc trở bất định. Nếu muốn hôm nay khoa cử thành danh, thì phải hối lộ thư lại âm gian, xóa bỏ người cùng họ với ông, rồi tự điền tên mình vào, có được không?”
Lý Công Tuấn nói: “Thứ mà tôi truy cầu chính là danh, được cái danh thành công thi đỗ tiến sỹ là được rồi. Có gì là không được đâu.”
Viên thư lại âm gian nói: “Tôi vì cảm ân mà bảo ông những điều này, nhưng vẫn còn cần có 3 vạn quan tiền Âm phủ, dùng để hối lộ viên quan phụ trách văn bản âm gian. Giờ Ngọ ngày mai đưa là được rồi”. Nói rồi ông ta đưa cho Lý Công Tuấn danh sách để ông sửa.
Danh sách có tên của Lý Di Giản người mà sau này làm quan Thái tử Thiếu sư, Công Tuấn muốn xóa tên ông ta để điền tên mình. Viên thư lại âm gian vội vàng nói: “Không được. Người này lộc lớn chức cao, không được khinh suất thay đổi.”
Ở dưới lại có người tên là Lý Ôn. Viên thư lại âm gian nói: “Được.”
Công Tuấn xóa chữ Ôn, rồi viết chữ Tuấn vào. Sau khi sửa xong, viên thư lại âm gian nhận danh sách rồi đi, đồng thời dặn dò Lý Công Tuấn không được trái ước hẹn.
Sau đó Lý Công Tuấn đi gặp quan Tế tửu Quốc tử. Tế tửu còn chưa rửa mặt chải đầu xong, nghe nói Lý Công Tuấn đến thăm, tức giận ngồi xuống. Một lát sau Tế tửu mới ra và nói: “Tôi và quan chủ khảo có quan hệ thâm giao, chỉ cần nói họ tên là có thể làm được. Tiên sinh nét mặt nghi hoặc, sốt ruột, không ngừng đến nhà tôi, chẳng lẽ ông hoài nghi tôi là người nói lời mà không giữ lời chăng?”
Công Tuấn bái tạ mấy lượt, nét mặt bi thiết, sau đó nói: “Công Tuấn muốn có được công danh, tâm này quá mãnh liệt, do đó muốn lần thi cử này thành công. Hôm nay là ngày khoa thi niêm yết bảng, do đó mạo muội đến thăm đại nhân.”.
Khi Công Tuấn theo quan Tế tửu đến góc Bắc thành Đông của Hoàng thành, vừa may gặp Xuân quan (tên chức quan xưa) đưa danh sách người thi đỗ đi đến Trung thư tỉnh trong Hoàng thành. Tế tửu chắp tay thi lễ và nói: “Việc nhờ trước đây làm xong rồi chứ?”
Xuân quan trả lời: “Thực sự có tội rồi. Do sức ép quyền lực của quan trên nên việc ngài ủy thác thực sự khó làm được.”
Tế tửu và Công Tuấn có mối thâm giao, nhận lời là nhất định làm ổn thỏa, do đó thái độ đối với Công Tuấn rất nghiêm khắc. Trong lòng thầm nghĩ, nếu việc hôm nay không làm được thì sau này còn mặt mũi nào gặp Công Tuấn nữa. Thế là Tế tửu rất tức giận nói với Xuân quan rằng: “Sở dĩ Quý Bố nổi danh thiên hạ là vì một lời hứa đáng giá nghìn vàng. Hôm nay ông không thể nói lời mà không giữ chữ tín, lừa dối tôi, coi tôi là viên quan quèn. Vậy thì tình bằng hữu hai chúng ta cũng sẽ cắt đứt từ đây.” Nói rồi, Tế tửu chẳng bái biệt bỏ đi.
Xuân quan vội vàng đuổi theo nói: “Bị sức ép của của quyền lớn, không dám làm. Hôm nay tiên sinh trách tội như thế này, đành phải đắc tội quyền quý thôi.”
Nói xong, Xuân quan đưa danh sách cho Tế Tửu sửa. Tế tử mở danh sách bảng tiến sỹ, thấy có tên Lý Di Giản (người sau này làm Thái tử Thiếu sư), liền muốn sửa. Xuân quan vội vàng ngăn lại nói: “Người này do tể tướng xử lý, không được xóa đi.”
Sau đó Xuân quan chỉ tên Lý Ôn ở bên dưới và nói: “Người này có thể xóa được”.
Thế là Tế tửu sửa chữ Ôn thành chữ Tuấn. Khi niêm yết bảng, quả nhiên Lý Công Tuấn có tên.
Trưa hôm đó, Công Tuấn cùng những người có tên trên bảng thi đỗ tiến sỹ lục tục bái tạ Hoàng thượng, không thực hiện ước hẹn trả 3 vạn quan tiền Âm phủ. Lúc hoàng hôn, trên đường trở về, Lý Công Tuấn gặp viên thư lại âm phủ ăn bánh kia, ông ta buồn bã khóc rằng: “Do ông không thực hiện ước hẹn, tôi trách tội bị đánh gậy, và nói phải tra xét truy cứu trách nhiệm. Mọi người cầu xin mới được miễn. Xin ông cùng giờ đó ngày mai đưa 5 vạn quan tiền, tôi có thể được miễn truy cứu trách nhiệm.”
Hôm sau, Lý Công Tuấn làm đúng theo hẹn ước.
Sau khi Lý Công Tuấn đỗ tiến sỹ rồi làm quan, liên tiếp bị tra xét, giáng chức. Sau này chỉ làm chức quan Thứ sử Nhạc Châu, không lâu sau thì qua đời.
Lý Công Tuấn vì cầu công danh đã không nhẫn nại chờ đợi 1 năm, dưới âm thì hối lộ quan lại âm gian, trên dương thì chạy quan hệ thân bằng cố hữu, sẵn sàng tổn người lợi mình. Mục đích tuy đạt được, nhưng chỉ có kết cục ác báo theo thân, lộc tổn thọ cắt giảm. Buồn thay! Viên thư lại âm gian vì báo ân, quan Tế tửu vì sự tôn nghiêm, quan Xuân quan vì tình bằng hữu, đã giúp Lý Công Tuấn thành tựu việc phi nghĩa phi lý. Thoạt trông có vẻ là làm việc tốt, thực tế là trợ giúp làm ác, đã làm hại đến Lý Ôn không dây mơ rễ má gì với họ, cũng hủy hoại chính Lý Công Tuấn, tội cũng rất sâu. Người ngày nay cũng nên suy nghĩ cẩn trọng.
(Theo “Huyền quái lục” của Ngưu Nho Tăng đời Đường)
Bản tiếng Hán: https://big5.minghui.org/mh/articles/2011/11/19/文史漫談-私改宿命-祿損運衰-249347.html
Đăng ngày 08-01-2020; Bản dịch có thể được hiệu chỉnh trong tương lai để sát hơn với nguyên bản.
