Bài viết của Minh Thời
[MINH HUỆ 24-07-2014] Xuyên suốt lịch sử Trung Quốc, mỗi triều đại có một phong cách riêng về kiến trúc, trang phục, văn hóa và nghệ thuật. Bài viết này sẽ miêu tả ba công trình xây dựng của một vị hoàng đế đặc biệt của triều Minh.
Vua Vĩnh Lạc (1360-1424), tên thật là Chu Lệ, là vị vua thứ ba của triều Minh (1368-1644). Trong thời gian trị vì từ 1402 đến 1424, ông đã ra lệnh xây dựng công trình Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh ngày nay, Quần thể Kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang, và Tháp Lưu Ly ở Nam Kinh. Cả ba công trình đều có đặc điểm chung là đều dùng các loại gạch có màu sắc tươi sáng, rực rỡ và sáng láng. So với kiến trúc truyền thống thường xây tường trắng và dùng gạch tối màu thì ba công trình này quả là khác biệt.
1. Vẻ đẹp của gạch men sắc màu – Tháp Lưu Ly ở Nam Kinh
Tháp Lưu Ly ở Nam Kinh, được coi là “Bảo tháp đại báo ân.” Nó được thiết kế và xây dựng theo lệnh của vua Vĩnh Lạc. Tòa tháp, không chỉ là phần chóp mái, mà toàn bộ đều làm từ những viên gạch lưu ly.
Người ta vốn quen thuộc với những ngôi nhà làm từ đá hay gỗ, nhưng với nhà làm từ gạch men thì rất hiếm. Tòa tháp Lưu Ly Vĩnh Lạc 9 tầng hình bát giác của Nam Kinh có đường kính 29,5 mét và tăng lên đến khoảng 79 mét. Nó được xây dựng bằng gạch lưu ly cả trong lẫn ngoài. Không có gỗ trong kiến trúc này ngoại trừ một cột trụ ở mũi tháp. Các viên gạch lưu ly đầy màu sắc được ráp vào nhau để hình thành nên cấu trúc của nó, cả trong lẫn ngoài. Nó là một cấu trúc hiếm có được xây dựng bằng lưu ly.
Lưu ly được chọn để làm nguyên liệu xây dựng chính bởi vì sự rực rỡ và lộng lẫy của nó, có thể triển hiện sự huy hoàng của nó một cách nghệ thuật.
Tháp Lưu Ly ở Nam Kinh, được một họa sỹ xưa vẽ lại trước khi bị phá hủy vào những năm 1850 trong thời Thái Bình Thiên Quốc
Những nghệ nhân trước tiên phải tạo hình trên những viên gạch, gồm có hình hoa sen, Thần thú và các vị Thần. Những viên gạch sau đó phải chịu nung ở nhiệt độ cao để tạo ra sắc màu rực rỡ duy nhất cho viên gạch. Mỗi viên gạch không chỉ có một màu duy nhất. Thay vào đó, một men nhiều màu được dùng để tạo nên nhiều màu sắc. Những viên gạch này sau đó ráp lại với nhau để hình thành nên tòa tháp.
Tạo ra các bức họa trên lưu ly là rất khác so với các bức vẽ trên giấy hay tranh dầu trên vải. Không có không gian rộng như trên trần nhà của Nhà nguyện Sistine. Nó là nghệ thuật đòi hỏi phải tạo ra những nhân vật và khung cảnh trên không gian hẹp của một viên gạch. Dù có thử thách nhưng nhiều cảnh đẹp đã được tạo nên. Chúng ta đã quen thuộc với những thiên thần có cánh hay ngựa có cánh trong các bức họa phương Tây. Tuy nhiên, rất ít người nhận thức được rằng những hình ảnh này khá phổ biến trên những viên gạch lưu ly vốn hình thành nên Tháp Lưu Ly Vĩnh Lạc. Chúng bao gồm những vị Thần có cánh, ngựa Thần đang bay, Thần thú trông như có sừng với đôi cánh, sư tử hùng vĩ, voi, hoa sen và lá cây. Những hình ảnh này rất sống động và tinh tế.
Trong thời cổ đại, người ta dán giấy lên cửa sổ để ánh sáng chiếu xuyên qua. Một số gia đình giàu có thì dùng vải. Vỏ sò được dùng trên các của sổ của Tháp Lưu Ly Vĩnh Lạc. Đúng vậy, là vỏ sò. Chúng được mài cực mỏng để có thể lọc ánh sáng. Chúng được đặt tên là “gạch sáng” và chúng là vật liệu chiếu sáng tốt nhất trước khi có sự ra đời của kính ở phương Tây. Trong triều đại Minh và Thanh, ngọn tháp 79 mét này được thắp sáng suốt đêm. Ánh sáng huyền ảo xuyên qua vỏ sò, khiến nó lung linh như một cung điện cổ tích. Từ mọi ngõ ngách của Nam Kinh đều có thể nhìn thấy tòa bảo tháp này, và nó có tác dụng trực tiếp giúp nâng cao nhận thức của người dân về văn hóa Phật giáo.
Các nhà ngoại giao nước ngoài thậm chí còn bị quyến rũ hơn bởi nền văn hóa Trung Hoa mà ngọn tháp thể hiện. Thời nhà Thanh (1644-1912), Tháp Lưu Ly ở Nam Kinh rất nổi tiếng trong tầng lớp quý tộc ở Châu Âu, nhiều người coi việc chiêm ngưỡng tòa tháp này là ước mơ cả đời của họ.
2. Vẻ đẹp của gạch tráng men xanh – Quần thể kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang
Những viên gạch tráng men xanh bao phủ mái của kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang
Quần thể kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang được xây dựng theo lệnh của vua Vĩnh Lạc. Gạch tráng men xanh được dùng rộng rãi trong công trình. Những viên gạch xanh trên các mái khiến những tòa nhà Đạo gia nổi bật giữa các ngọn núi yên tĩnh và thanh sạch, nhằm triển hiện sự thù thắng của Đạo gia. Những tòa nhà này cũng có mái hiên tầng cùng với cột trụ và dầm được sơn phết, kết hợp với thiên nhiên yên bình lộng lẫy và tinh tế. Quy mô của Quần thể kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang truyền đạt sự phổ biến của Đạo giáo đối với dân chúng thời nhà Minh.
Tác phẩm điêu khắc một con ngựa có cánh đang thở ra trên cây cột trong kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang
Điều gây ngạc nhiên là những chú ngựa trên cây cột của các tòa nhà, đây cũng chính là Thần hữu ý truyền cấp cho con người. Những con ngựa có cánh và đang thở ra, đáng để cho du khách ngưỡng mộ và tôn trọng thế giới thần linh.
Bên cạnh các viên gạch men xanh, quần thể kiến trúc cũng có các thành phần đồng bọc vàng. Kim điện (Cung điện vàng) của núi Võ Đang là cấu trúc lớn nhất được đúc bằng đồng vào thời điểm đó và được mạ vàng. Dù trải qua hơn 500 năm dưới ánh mặt trời và bão tố, nó vẫn lộng lẫy như lần đầu tiên được xây dựng.
Kim điện được ráp lại với nhau một cách chính xác và kiên cố bởi các bộ phận kim loại. Cách thiết kế có thể sánh được với Tháp Lưu Ly (ráp lại với nhau từ gạch lưu ly). Một sự mất cân xứng nhỏ hoặc một điểm sai sót sẽ khiến toàn bộ cung điện không được kiến tạo. Người ngày nay vô cùng kinh ngạc trước trí tuệ của người xưa. Kỳ thực, những thứ thần kỳ tinh xảo, mỹ diệu này đều đến từ Thiên thượng.
3. Vẻ đẹp của gạch vàng sáng rực – Tử Cấm Thành của Bắc Kinh
Tử Cấm Thành của Bắc Kinh, được xây dựng theo lệnh của vua Vĩnh Lạc, có đặc trưng là gạch vàng sáng. Truyền thuyết kể rằng cung điện trên trời là một thế giới nguy nga, rực rỡ và phồn vinh của những cung điện, đình đài lầu gác. Các lâu đài, hàng rào, hành lang và cung điện trong Tử Cấm Thành có những đặc điểm này của thế giới thiên quốc. Sự hùng vĩ của các tòa nhà là các cột trụ và dầm sơn, và những viên gạch men đầy màu sắc tất cả truyền đạt một sự huy hoàng lộng lẫy phi thường.
Kết luận
Vua Vĩnh Lạc đã tốn nhiều công sức, thời gian và nguồn lực để xây dựng Tháp Lưu Ly và Quần thể kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang hơn là xây dựng Tử Cấm Thành cho chính mình. Một vua Vĩnh Lạc cần kiệm, kiêng rượu và mặc áo vá, rất siêng năng trong việc quản lý đất nước. Ông quan tâm đến dân thường, người thành đạt trong thời trị vì của mình. Ông sẵn lòng xây dựng Tháp Lưu Ly Phật của Nam Kinh và Quần thể kiến trúc Đạo gia núi Võ Đang với những chất liệu tốt nhất và thiết kế bậc nhất để tán tụng Thần Phật. Chỉ có Thần Phật mới xứng đáng với sự hùng vĩ của các kiến trúc này.
Bản tiếng Hán:https://www.minghui.org/mh/articles/2014/7/24/295049.html
Bản tiếng Anh: https://en.minghui.org/html/articles/2014/8/18/2560.html
Đăng ngày 12-04-2015; Bản dịch có thể được hiệu chỉnh trong tương lai để sát hơn với nguyên bản.
