[MINH HUỆ 25-12-2008] Vào đầu triều đại nhà Thanh, Hoàng đế Khang Hy có một phương pháp giáo dục con cháu của ngài vô cùng đặc biệt. Vị Hoàng đế có tất cả 35 người con trai, 20 người con gái và 97 người cháu.
Vậy bằng cách nào mà Khang Hy giáo dục các hoàng tử hoàng tôn của ông? Ông sử dụng nhiều phương pháp để dạy các con cháu của mình. Lấy phương pháp sau làm ví dụ. Ông thường đưa các hoàng tử hoàng tôn đi cùng ông trong những cuộc đi săn bắn, thị sát, hay thậm chí là cả những trận tác chiến. Chỉ qua những kinh nghiệm thực tiễn như vậy, ông mới có thể nuôi nấng và giáo dục con cháu của mình. Ngoài ra ông cũng sử dụng các lớp học để dạy dỗ chúng.
“Thượng thư phòng” là nơi mà Hoàng đế dạy học cho con cháu Hoàng tộc. Trong thời Hoàng đế Khang Hy, Thượng thư phòng được đặt tại “Vô Dật Trai” (Phòng học không có sự an dật) ở Trường Xuân Viên. Việc đưa trẻ con vào những lớp học này sẽ khiến chúng không trở nên ham chơi đùa, cầu an dật, ưa thoải mái hay lười biếng. Chi tiết về việc dạy học của Hoàng đế được mô tả trong tác phẩm “Khang Hy khởi cư chú” và một số tác phẩm khác.
Hãy lấy một ngày điển hình để khám phá xem con cháu của Hoàng đế đã học tập như thế nào.
Vào ngày đặc biệt này, từ 3 giờ sáng đến 5 giờ sáng, các hoàng tử phải ôn lại bài học ngày hôm trước. Hoàng thái tử, lúc đó mới 13 tuổi, thậm chí còn dậy sớm hơn để chuẩn bị bài học. Từ 5 giờ sáng đến 7 giờ sáng, các lão sư tới Vô Dật Trai. Lão sư dạy Mãn văn (tiếng Mãn châu) Đạt Cáp Tháp và lão sư dạy Hán văn Phó Thang Bân cùng kiểm tra bài tập về nhà của các hoàng tử sau khi lễ quy bái hoàn tất. Sau đó, các hoàng tử phải ghi nhớ bài học, đọc to bài, và phải thật cẩn thận để không đọc sai chữ nào. Và rồi vị lão sư dạy Hán văn giao cho chúng đoạn kinh thư kế tiếp để học thuộc.
Từ 7 giờ sáng đến 9 giờ sáng, Hoàng đế Khang Hy rời khỏi Hoàng cung để kiểm tra việc học tập của con trẻ. Khang Hy chọn ngẫu nhiên một đoạn kinh thư để bọn trẻ đọc thuộc lòng. Chúng phải đọc một cách hoàn hảo và không có lỗi nào. Khang Hy nói: “Khi ta còn trẻ ta có thể đọc to một cuốn sách 120 lần, và sau đó là đọc thuộc lòng nó 120 lần. Không phải ta đọc thuộc một đoạn rồi chuyển sang đoạn khác mà ta đọc tất cả cùng một lúc.” Một đại thần hỏi: “Liệu đọc thuộc 100 lần có khả dĩ không ạ?” Khang Hy trả lời rằng phải đúng 120 lần. Rồi ông hỏi các lão sư về tình hình học tập của các hoàng tử. Vài lão sư nói rằng thái tử rất thông minh và học thuộc bài rất tốt. Khang Hy nói: “Các ngươi không nên biểu dương chúng như vậy mà hãy phê bình chúng nhiều hơn nữa. Có như vậy chúng mới không tỏ ra kiêu ngạo.” Và rồi Hoàng đế rời đi để xử lý việc chính sự.
Vì lúc ấy là mùa hè nên thời tiết khá nóng. Những đứa trẻ không được phép cầm quạt tay hay là tự quạt, chúng vẫn phải ngồi thẳng lưng. Từ 9 giờ sáng đến 11 giờ sáng, chúng luyện tập thư pháp, và được yêu cầu viết mỗi chữ 100 lần. Bữa trưa bắt đầu vào lúc 11 giờ trưa và kết thúc vào lúc 1 giờ chiều. Sau bữa trưa, chúng tiếp tục việc học tập. Từ 1 giờ chiều đến 3 giờ chiều, chúng đi ra ngoài sân để luyện tập các kỹ năng như cưỡi ngựa và bắn cung.
Từ 3 giờ chiều đến 5 giờ chiều, Khang Hy lại tới Vô Dật Trai để kiểm tra việc học tập của con trẻ lần nữa. Ông lại nghe chúng đọc thuộc các bài học. Các hoàng tử xếp thành một hàng và thay phiên nhau đọc thuộc cho Hoàng đế nghe. Từ 5 giờ chiều đến 7 giờ chiều, mọi người ra ngoài sân tập bắn cung. Các hoàng tử đi trước, và từng người một bắn tên vào mục tiêu. Rồi tới lượt các lão sư. Cuối cùng, đích thân Hoàng đế Khang Hy bắn vào mục tiêu. Theo các ghi chép lịch sử, hết lần này tới lần khác, Khang Hy đều “bách phát bách trúng.” Bài tập bắn cung là bài học cuối cùng trong ngày. Mỗi ngày, theo lịch, việc học tập đều bắt đầu từ 3 giờ sáng đến tận 7 giờ chiều và không ngừng nghỉ trong suốt cả mùa hè và mùa đông.
Chúng ta có thể thấy rằng Hoàng đế Khang Hy giáo dục trẻ nhỏ hết sức nghiêm khắc. Dưới sự giám hộ của ông, các hoàng tử hoàng tôn đều phát triển rất nhiều loại tài năng. Tài năng hàng đầu là chính trị. Con của Khang Hy là Ung Chính đã trở thành vị Hoàng đế kế tiếp. Cháu của ông, Càn Long sau này cũng trở thành Hoàng đế. Cả Ung Chính và Càn Long đều là những Hoàng đế kiệt xuất trong lịch sử Trung Quốc. Từ đó người ta có thể thấy phương pháp giáo dục của Khang Hy đã rất thành công như thế nào.
Tài năng kiệt xuất thứ hai là khả năng về học giả. Hoàng tam tử của Khang Hy, Dận Chỉ là một khoa học gia xuất chúng. Ông là người biên tập bộ sách “Cổ kim đồ thư tập thành” gồm 10.000 cuốn.
Tài năng kiệt xuất thứ ba được phát triển là các kỹ năng nghệ thuật. Một số hoàng tử tỏ ra rất xuất sắc về thư pháp và hội họa.
Tài năng kiệt xuất thứ tư đó là “kỹ năng sống”. Mẫu thân của một số hoàng tử có địa vị không cao trong hậu cung, do đó họ không có khả năng tranh giành ngôi vị Hoàng đế. Tuy nhiên họ vẫn chấp nhận một cuộc sống bình an và hữu ích.
Nhờ phương pháp giáo dục vô cùng thành công của Khang Hy mà con cháu của ông không bao giờ trở thành một kẻ lười biếng, ham chơi hay xấu ác.
Ngày 25-12-2008
Bản tiếng Hán: https://www.minghui.org/mh/articles/2008/12/25/192228.html
Bản tiếng Anh: https://en.minghui.org/html/articles/2009/1/31/104414.html
Đăng ngày 21-08-2009; bản dịch có thể được hiệu chỉnh trong tương lai để sát hơn với nguyên bản.
