Bài viết của Tĩnh Viễn
[MINH HUỆ 19-12-2013] Vào thời xưa, có thể nhận ra và sửa sai là một đức hạnh mà một người cao quý phải có. Những người dũng cảm đối mặt với thiếu sót và chỉnh sửa bản thân tốt hơn thật đáng ngưỡng mộ. Giống như câu nói: “Nhân thục vô quá? Quá nhi năng cải, thiện mạc đại yên” (Ai mà không có sai lầm? Sai mà có thể sửa, ấy là việc tốt nhường nào)
Sau đây là nhiều câu chuyện về các nhân vật lịch sử đã làm lại cuộc đời và gây dựng được đại công.
1. Hoàng Phủ Mật: Một học giả nổi tiếng
Hoàng Phủ Mật (215-282) là một học giả thời xưa nổi tiếng với những thành tựu và ảnh hưởng của ông đối với lịch sử văn học và y học. Là một nhà văn uyên bác, tác phẩm của ông bao gồm một loạt các chủ đề, gồm có lịch sử, đạo đức, văn học và y học. Đặc biệt, cuốn sách của ông có tựa đề Châm cứu Giáp Ất Kinh là ghi chép chuyên môn đầu tiên thảo luận về lý thuyết và thực hành châm cứu.
– Một thiếu niên chơi bời
Cuộc đời của Hoàng Phủ Mật kéo dài qua ba triều đại. Sinh vào thời Đông Hán (25-220), ông lớn lên trong thời Tam quốc (220-265) và qua đời vào thời Tây Tấn (265-317)
Mẹ qua đời từ khi còn rất nhỏ, nên ông được bác và mợ nuôi nấng. Khi 15 tuổi, gia đình ông chuyển đến Linh Đài, tỉnh Cam Túc, huyện Thằng Trì, tỉnh Hà Nam.
Vào thời thiếu niên, Hoàng Phủ Mật chơi bời với lũ bạn hàng xóm. Đến năm 20, ông vẫn còn mù tịt về lịch sử, triết học, văn học, đạo đức và tôn giáo, tất cả những môn mà những người nho nhã cùng tuổi với ông khi đó đều nắm vững.
Một ngày kia ông lấy một ít dưa ngọt dâng lên mẹ. Mẹ ông khóc: “Con đã 20 tuổi nhưng tri thức quá kém. Mẹ thật đau lòng khi thấy con đã lãng phí nhiều thời gian quý báu như vậy. Nếu con thật sự muốn là một người con trai hiếu thảo, con phải học hành chăm chỉ và hiểu biết về lịch sử, văn học và các môn khác như những người cùng tuổi với con. Vào thời xưa, mẹ của Mạnh Tử đã chuyển nhà ba lần để tìm một trường học tốt cho ông. Phải chăng là mẹ đã thất bại trong việc chọn chỗ ở tốt với những người hàng xóm tốt để ảnh hưởng tích cực đến con? Tại sao con vẫn không thích đọc sách và tu dưỡng bản thân?”
Hoàng Phủ Mật cảm động đến rơi nước mắt và hứa với mẹ là ông sẽ làm lại cuộc đời và không lãng phí thời gian nữa. Sau đó lúc nào ông cũng đọc sách và không bao giờ dừng lại dù là một ngày. Khi làm việc trên đồng, ông cũng đọc vào lúc nghỉ ngơi. Càng đọc thì ý chí của ông càng mạnh mẽ và ông trở nên tĩnh tại hơn.
– Một nhà văn uyên bác có ảnh hưởng tích cực đến xã hội
Năm 26 tuổi, Hoàng Phủ Mật quyết định theo đuổi nghề viết lách vì ông muốn viết những cuốn sách có ảnh hưởng tích cực đến xã hội.
Do hiểu biết sâu rộng nên những tác phẩm của ông cũng bao quát nhiều lĩnh vực khác nhau.
Một chủ đề trong các tác phẩm của ông tập trung vào hệ thống phân cấp xã hội. Chúng được xem là có giá trị giáo dục cao.
Chủ đề thứ hai là lịch sử. Khi nhận thấy có rất ít tài liệu về những sự kiện thời tiền Hán, ông đã biên soạn Đế Vương Thế Kỷ’,một cuốn sách đồ sộ bao gồm những sự kiện lịch sử kéo dài từ thời tiền “Tam Hoàng” đến triều đại hiện tại. Ngoài ra ông còn viết một vài cuốn sách khác về những sự kiện lịch sử trong các thời khác nhau.
Cuối cùng ông viết những cuốn sách ca ngợi những tiền nhân đã giữ vững giá trị truyền thống và không bao giờ khuất phục trước bạo lực, danh tiếng và của cải. Cao sĩ truyện, Dật sĩ truyện và Liệt nữ truyện là một vài ví dụ.
Vì sống trong thời kỳ mà quyền lực bị hoán đổi và một triều đại mới đang hình thành, Hoàng Phủ Mật thấy rằng nhiều người đã bị dụ dỗ bởi việc theo đuổi quyền lợi và danh vọng. Ông căm ghét những kẻ lật lọng bán rẻ đạo đức để theo đuổi quyền lực và ngưỡng mộ những người không bị dao động bởi giàu có, bần cùng, cơ cực hay quyền lực. Ông viết sách dựa trên những chủ đề này để khuyến khích những người đồng hương giữ lấy phẩm hạnh và tích đức nhiều hơn.
Chủ đề thứ tư của ông là y học. Sau khi bị bệnh, Hoàng Phủ Mật bắt đầu nhận ra tầm quan trọng của y học. Lý luận của ông là: “Dù chúng ta có trung thành với vua hay hiếu thảo với cha mẹ đến đâu, chúng ta chỉ là kẻ vô dụng khi ngã bệnh. Vì vậy, biết về y học là rất quan trọng đối với chúng ta.”
Ông đã biên soạn một cuốn sách gọi là Châm cứu Giáp Ất Kinh, trong đó ông sắp xếp và liệt kê tổng cộng 349 huyệt vị và miêu tả chi tiết về vị trí của chúng và mối liên hệ với các kinh mạch trong cơ thể. Ông cũng thảo luận về việc âm nhạc và tinh thần con người ảnh hưởng đến các chức năng nội tạng. Cuốn sách này được xem là sách phải đọc đối với những người nghiên cứu y học thời cổ, và ông được mệnh danh là “cha đẻ của châm cứu.”
Nhìn chung, Hoàng Phủ Mật nhấn mạnh rằng người viết phải chắc chắn rằng tác phẩm của họ có ảnh hưởng tích cực đến con người và xã hội. Ông phản đối sự cường điệu, thổi phồng và lời nói trống rỗng.
– Một con người cao quý luôn sống thật với lòng mình
Mặc dù nổi tiếng nhưng Hoàng Phủ Mật vẫn giản dị và không thích danh vọng. Khi được thúc giục mở rộng mối quan hệ bạn bè và nâng cao tiếng tăm, ông đã bày tỏ mong ước theo đuổi một cuộc sống giản đơn.
Thực tế là, ông đã nhiều lần từ chối lời mời phục vụ cho triều đình. Khi Tấn Vũ Đế tìm cách cấp cho ông danh hiệu như “Thái tử Trung Thứ”, “Nghị Lang”, “Trước tác Lang”, ông đã từ chối và xin được miễn. Trong bức thư gửi đến nhà vua, ông viết: “Thần nghe nói rằng một minh quân sẽ được vây quanh bởi những người đủ dũng cảm nói lên sự thật và một chính sách khoan dung sẽ khiến nhiều người nói lên tâm tư nguyện vọng của họ. Với một minh quân như Hoàng thượng, thần chỉ xin tập trung vào việc viết lách và thực hành y học.” Nhà vua đã chấp nhận thỉnh cầu của ông và ban cho ông một xe đầy sách để đọc.
Luôn đọc và viết, trong con mắt người khác Hoàng Phủ Mật là người rất siêng năng. Khi nghe nói rằng làm việc nặng nhọc có thể rút ngắn tuổi thọ, ông đáp lại: “Sáng nghe Đạo, đến tối chết cũng yên lòng, huống hồ mệnh của người ta đã được Trời định.”
Ông cũng chỉ ra rằng chỉ bằng cách xem nhẹ tiếng tăm và lợi ích mới có thể kéo dài tuổi thọ và chỉ có lánh xa giàu có và quyền lực mới có thể đắc Đạo (chân lý vũ trụ). Thậm chí ông còn viết một tác phẩm bày tỏ mong muốn sống một cuộc đời giản đơn không bị lợi ích vật chất và danh vọng chi phối. Thay vào đó là ông tôn kính sự hòa hợp giữa Trời và Đất. (Tấn thư)
(Còn tiếp)
Bản tiếng Hán: https://www.minghui.org/mh/articles/2013/12/19/文史漫谈-古人悔过自新故事（1）-284206.html
Bản tiếng Anh: https://en.minghui.org/html/articles/2014/1/4/144193.html
Đăng ngày 29-05-2014. Bản dịch có thể được hiệu chỉnh trong tương lai để sát hơn với nguyên bản.
